Hoofdlijnen

Inleiding

Resultaat
(-/- is een nadeel, + is een voordeel)
De jaarstukken 2020 sluiten met een voordelig resultaat van € 5.567.800.  Het geraamde nadelige resultaat na wijziging is € 4.585.800 waarvan het verloop hieronder wordt weergegeven. Ten opzichte van de begroting na wijziging is dus sprake van een voordelig verschil van afgerond € 10.153.600.

Toelichting op hoofdlijnen

Het totale voordeel van € 9.983.000 wordt voornamelijk veroorzaakt door de volgende afwijkingen (groter dan
€ 250.000) ten opzichte van de ramingen waarbij is aangegeven of deze incidenteel of structureel zijn.

Door vertraging in de oplevering en ingebruikname van de Turmac Cultuurfabriek (rond 1 april 2020 door de meeste gebruikers) is de exploitatie in 2020 later gestart. De corona-crisis was hierbij ook een belangrijke spelbreker. Door deze vertraging en het niet gereed zijn van de activa is de start van het afschrijven op de investeringen uitgesteld wat tot een eenmalig voordeel op de afschrijvingslasten heeft geleid.
De lagere Algemene uitkering is voornamelijk veroorzaakt doordat de eerder toegezegde compensatie vanwege corona voor algemene inkomstenderving en culturele infrastructuur door het rijk is verschoven van 2020 naar 2021.
Het voordeel op overige baten en lasten is ontstaan door diverse suppletie-aangiften bij de belastingdienst door o.a. wijziging als gevolg jurisprudentie inzake afval en re-integratietrajecten (2014 tot 2019). De rechten voor de jaren ouder dan 5 jaar waren schriftelijk vastgelegd bij de Belastingdienst.
Voor de jaarlijkse herziening van de grondexploitaties (GREX) heeft een integrale doorrekening plaatsgevonden op basis van actuele marktontwikkelingen en een uitgangspuntennotitie die op 23 maart 2021 is vastgesteld. Daarnaast is de in de 2e voortgangsrapportage (VGR) voorspelde vertraging door de corona in de gronduitgifte niet significant merkbaar gebleken. Deze ontwikkelingen hebben o.a. gezorgd voor een voordeel van 6,2 miljoen.
Doordat de verkoop van het Liemers Museum in 2020 niet is doorgegaan is een nadeel van € 515.000 onder Sport, Cultuur en recreatie-Musea ontstaan. Hier staat een voordeel wegens het niet afschrijven van de boekwaarde van € 243.000 (onderdeel van € 411.000)  tegenover onder Sport, Cultuur en recreatie.
Het voornaamste verschil op de inkomensregelingen is ontstaan door lagere uitkeringslasten als gevolg van een lagere instroom van het aantal uitkeringsgerechtigden dan aanvankelijk was geprognosticeerd bij
de 2e VGR 2020. In de raming van de 2e VGR 2020 is uitgegaan van een tekort op het BUIG-budget van 8,1%. Het werkelijke tekort is uitgekomen op 6,5%.
Het voordeel op Arbeidsparticipatie - Participatiebudget / Re-integratie is ontstaan door de corona-crisis en de hierbij behorende beperkende RIVM maatregelen.
De 18- jeugdzorg laat een voordeel ten opzichte van de raming zien van € 1.147.000 In de raming is rekening
gehouden met corona-effecten in 2020. De corona gevolgen zijn in 2020 nog niet tot uiting te komen. Er lijkt sprake te zijn van een lagere zorgvraag in de tweede helft van 2020.

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

Weerstandsvermogen is de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico's die zich binnen onze gemeente kunnen manifesteren. De weerstandscapaciteit zijn de middelen en de mogelijkheden waarover een gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, wordt de benodigde weerstandscapaciteit (risico's) afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. De uitkomst van die berekening vormt het weerstandsvermogen.

De nu berekende ratio duidt op een uitstekend weerstandsvermogen om de risico’s af te dekken.

Corona-effecten

Overzicht coronaramingen in 2020
In de kaderbrief 2021, de tussentijdse financiële prognose en de 2e voortgangsrapportage 2020 hebben wij u geïnformeerd over de verwachte corona-effecten voor onze gemeente. De verwachte corona-effecten in de 2e voortgangsrapportage zijn via een begrotingswijziging in onze begroting verwerkt. Hieronder geven wij het verloop van de coronaramingen in 2020.

Bovenstaande ramingen zijn gebaseerd op ramingen van het CPB. In de kaderbrief was dat de CPB-raming van maart 2020 met 6 maanden beperkende maatregelen in combinatie met een wereldwijde recessie. In de tussentijdse financiële rapportage is uitgegaan van het CPB-scenario “Basisraming matig herstel”. In deze raming was nog geen rekening gehouden met een 2^e lockdown.

Overzicht coronagevolgen in de jaarstukken 2020

In deze jaarrekening blijken nu de uitkomsten van het eerste jaar van de coronacrisis. Die geven wij hieronder in een tabel met de corona-effecten per programma en taakveld. In de tabel staan alleen de begrote (verwachte) corona-effecten. Van deze corona-effecten is de realisatie in 2020 opgenomen. Naast deze begrote gevolgen van corona zijn er ook andere gevolgen opgetreden die in meer of mindere mate te relateren zijn aan corona. Bijvoorbeeld door vertraging van de reguliere werkzaamheden (onderuitputting). Deze niet-begrote gevolgen zijn niet in de tabel opgenomen, maar zijn wel toegelicht bij de programma’s in deze jaarstukken.

De verwachte gevolgen van corona waren € 2,5 miljoen nadelig en blijken in deze jaarstukken € 0,6 miljoen voordelig. Een voordelig verschil van € 3,1 miljoen. De grote verschillen lichten wij hieronder toe.

Grondexploitatie (taakvelden 3.2 en 8.2)
De verwachte gevolgen van corona voor de grondexploitatie zijn in 2020 door een extern bureau berekend. Er werd rekening gehouden met vertraging van de uitgifte van kavels en een daling van de grondprijzen. Tegen deze (ook landelijke) verwachtingen in blijkt de vertraging in de uitgifte en de daling van grondprijzen zich niet voor te doen. Dit verklaart € 2,2 miljoen van het voordelige verschil met de raming.

Wmo en jeugdzorg (taakvelden 6.71 en 6.72)
Bij Wmo en jeugdzorg werd rekening gehouden met een nadeel van afgerond  € 700.000 vanwege corona. Deze raming was gebaseerd op een verhoogde zorgvraag van 3% op een totaalbudget van € 21 miljoen. De stijging van de zorgvraag heeft zich niet voorgedaan. De extra kosten vanwege corona waren daarom beperkt. Het voordeel ten opzichte van de raming is € 625.000.

Compensatie in de algemene uitkering (taakveld 0.7)
De compensatie in de algemene uitkering bedroeg in de 2e voortgangsrapportage € 2,1 miljoen. Na de voortgangsrapportage is nog een decembercirculaire verschenen. Daarin zijn twee eerder toegezegde bedragen doorgeschoven van 2020 naar 2021. In 2020 betekent dit een nadeel van afgerond € 400.000.

Inkomensregelingen (taakveld 6.3)
Voor de onderdelen uitkeringen en minimabeleid is in de kaderbrief vanwege een verwachte stijging van aanvragen een corona-effect van € 573.000 geraamd. In de tussentijdse financiële prognose 2020 en de 2e voortgangsrapportage is deze verwachting naar beneden bijgesteld tot € 323.000. In de jaarstukken blijkt geen sprake van een stijgend aantal aanvragen en zijn alleen coronakosten gemaakt bij de kwijtschelding van gemeentelijke belastingen (onderdeel minimabeleid).

Corona-herstelplan
In november 2020 is tegelijk met de vaststelling van de meerjarenbegroting 2021-2024 ook een herstelplan vastgesteld. Het herstelplan is niet in bovenstaande tabel opgenomen. Voor het herstelplan is € 3 miljoen gereserveerd. In deze jaarstukken zijn de eerste onderdelen van het herstelplan gerealiseerd voor in totaal € 132.000. Het betreft voornamelijk de onderdelen kwijtschelding precariobelasting € 40.000, compensatie sportaccommodaties € 25.000, bijdrage dorpshuizen € 50.000 en verstrekken mondkapjes € 14.000.